Tạo hình thành bụng cho bệnh nhân thoát vị vết mổ

 Bác sĩ Phan Tuynh

Thoát vị vết mổ là gì?

Thoát vị vết mổ thường được dùng đối với vùng thành bụng, vì vậy nó cũng được xếp vào một dạng của thoát vị thành bụng. Đó là hiện tượng có một hay nhiều tạng ở trong ổ bụng chui qua một lỗ hổng cân cơ thành bụng vùng vết mổ và nằm ngay dưới da. Hiện tượng này có thể xuất hiện thường xuyên hoặc chỉ xuất hiện rõ khi gắng sức.

                                                Hình ảnh thoát vị vết mổ

- Như vậy khi nói thoát vị vết mổ, tức là nó phải có đủ các điều kiện như sau:

+ Có sự khiếm khuyết cân cơ thành bụng tại vùng vết mổ, nó tạo ra một khe hở hoặc một lỗ hổng đủ lớn để thông trong ổ bụng với vùng dưới da;

+ Có sự dịch chuyển của tạng trong ổ bụng ra dưới da qua lỗ hổng cân cơ đó (như ruột, dạ dày, mạc nối, vòi trứng, buồng trứng… ).

- Những nguyên nhân làm tăng nguy cơ thoát vị vết mổ được biết đến bao gồm:

+ Nhiễm trùng vết mổ là nguyên nhân hàng đầu, nhiễm trùng không chỉ làm cho vết thương nung mủ toác rộng mà còn làm hủy hoại mô cơ và cân cơ bên dưới, do vậy gây nên hiện thượng khuyết thiếu cân cơ phủ và là nguy cơ hàng đầu gây thoát vị vết mổ. Phẫu thuật ổ bụng lại thường có rất nhiều nguyên nhân nhiễm trùng như: viêm ruột thừa, thủng dạ dày, thủng ruột, vỡ đại tràng, cắt dạ dày, cắt u đại tràng, thủng ruột non, viêm phúc mạc, tắc mật do sỏi, thấm mật phúc mạc, viêm phúc mạc tiểu khung, viêm mủ vòi trứng, viêm mủ bể thận do sỏi, vỡ bàng quang … Do vậy những phẫu thuật nhiễm bẩn và nguy cơ nhiễm bẩn vùng bụng luôn cần sự chú ý chăm sóc và điều trị đặc biệt để chống nhiễm trùng vết mổ;

+ Bệnh nhân béo phì, mỡ bụng quá dày và quá nhiều cũng là một nguy cơ cao cho tình trạng nhiễm trùng, tình trạng khuyết thiếu khi đóng cân cơ thành bụng;

+ Nguyên nhân liên quan đến kỹ thuật phẫu thuật đóng vết mổ của phẫu thuật viên, nhất là những phẫu thuật viên ít kinh nghiệm. Những thao tác quan trọng cần lưu ý trong đóng cân cơ thành bụng đó là các mũi khâu chuẩn, lấy được cân chắc, khoảng cách các mũi khâu tốt, không để tổ chức mỡ hay mạc nối kẹp giữa đường khâu, kỹ thuật buộc chỉ chuẩn để hai mép vết khâu khép kín và chắc chắn;

+ Lựa chọn các loại chỉ khâu tốt cũng là yếu tố khá quan trọng để đảm bảo vết mổ chắc chắn lâu dài, chỉ ít kích ứng mô, ít ngấm nước gây phản ứng viêm tại chỗ;

+ Những người suy kiệt, cân cơ thành bụng yếu là nguy cơ cao với thoát vị vết mổ;

+ Những người bị bệnh lý hô hấp mạn tính, tiền liệt tuyến gây đái khó … cũng là những nguyên nhân gây tăng áp lực ổ bụng và tăng nguy cơ thoát vị vết mổ;

+ Những người xơ gan cổ chướng, nguy cơ chậm liền và thoát vị vết mổ rất cao;

+ Những đường mổ đường bên hay bị hơn đường giữa; đường mổ Macberney hay bị hơn đường giữa, đường giữa dưới rốn hay bị hơn đường giữa trên rốn;

+ Những người nguy cơ thấp nhưng sau mổ không kiêng giữ vấn đề hoạt động gắng sức trong giai đoạn đầu sau mổ cũng làm tăng nguy cơ thoát vị vết mổ.

Thoát vị vết mổ sẽ tiến triển như thế nào nếu không được điều trị khỏi

+ Thoát vị ngày một to dần và hiện tượng thoát vị ngày càng thường xuyên hơn; hiện tượng này là do lỗ hổng cân cơ ngày một giãn rộng;

+ Thoát vị vết mổ lớn gây ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động chức năng, lao động; bởi vì cứ gắng sức hoặc ở tư thế đứng là ruột xổ ra một đống lớn ngay dưới da;

+ Da và vết mổ vùng thoát vị ngày càng giãn rộng, lão hóa chùng giãn và xấu;

+ Thoát vị nghẹt: là chỉ tình trạng có tạng nào đó trong ổ bụng bị thoát vị ra qua khe cân cơ thành bụng nhưng bị kẹt, bị bóp nghẹt tới mức không dịch chuyển ra vào được nữa, nghẹt mạch máu nuôi dướng, gây đau dữ dội và nếu không cấp cứu kịp thời thì hoại tử tạng đó và phải cắt bỏ. Nói tóm lại bị thoát vị vết mổ thì cần được chẩn đoán sớm và xử lý đúng bằng phẫu thuật đúng để mang lại chất lượng sống tốt hơn, an toàn hơn cho bệnh nhân.

Các dấu hiệu chỉ điểm thoát vị vết mổ

Như trình bày ở trên thì thoát vị vết mổ không khó để phát hiện nó. Một người từng bị phẫu thuật ổ bụng thì tất nhiên là có sẹo vết mổ, tại vùng sẹo đó cứ thỉnh thoảng lại thấy đau tức hoặc tức liên tục, nhìn hoặc sờ có thể thấy một khối phồng to hoặc nhỏ năng ngay dưới da vùng vết mổ; khối này có thể đẩy vào được hoặc biến mất khi không gắng sức hoặc khi nằm nghỉ ngơi;

Những người bị thoát vị vết mổ lớn thì thật dễ để nhận thấy điều này, bơi nó ảnh hưởng sinh hoạt quá nhiều, nó quá dễ thấy;

Những người bị thoát vị nghẹt, thường là do cổ thoát vị bé, nên ngày thường không để ý, chỉ thấy đột ngột xuất hiện khối căng sưng ở tại vị trí vết mổ, rất đau, đau liên tục; có thể kèm theo là những dấu hiệu tắc ruột như buồn nôn, nôn, bụng chướng dần, bí rắm ỉa … cần đi viện ngay – tình trạng cấp cứu.

Chẩn đoán xác định thoát vị vết mổ

Bác sĩ ngoại khoa khám trực tiếp là phát hiện được ngay, những xét nghiệm cận lầm sàng có thể đươc chỉ định để xác định chẩn đoán: siêu âm bụng, chụp xquang bụng, chụp cắt lớp vi tính bụng … để xác định tình trạng lỗ thoát vị, tình trạng ổ bụng, tìn trạng tạng thoát vị … và những bệnh khác có thể kèm theo.

Các phương pháp tạo hình thành bụng trong điều trị thoát vị vết mổ thường dùng hiện nay

Điều trị thoát vị vết mổ chỉ có một giải pháp duy nhất là phẫu thuật, không có phương pháp không xâm nhập nào có thể thay thế được.

                  phẫu thuật mổ mở tạo hình thành bụng cho thoát vị vết mổ

Nguyên lý chung cho phẫu thuật là phải phục hồi được sự liên tục của lớp cân – cơ thành bụng. Do vậy xử lý cân cơ có các phương pháp như:

- Khâu khép hai mép cân cơ, nếu khoảng cách hai mép không quá xa;

- Khâu khép vạt áo cân cơ nếu cân cơ thành bụng yếu;

- Đặt tấm lưới nhân tạo để tạo hình thành bụng, kỹ thuật đặt tiền phúc mạc;

- Đặt tấm lưới nhân tạo để tạo hình thành bụng kiểu trước cân;

- Đặt tấm lưới nhân tạo trong phúc mạc.

              tạo hình thành bụng bằng phương pháp nội soi cho bệnh nhân thoát vị vết mổ

Về giải pháp công nghệ phẫu thuật có phương pháp chữa thoát vị vết mổ bằng tạo hình thành bụng nội soi và phương pháp tạo hình thành bụng bằng mổ mở.

Những vùng da chùng giãn quá có thể được cắt bỏ bớt để da bụng căng hơn và thẩm mỹ hơn

Sẹo mổ cũng cũng được cắt bỏ để thay thế bằng đường sẹo mổ mới.

Điều trị và chăm sóc sau phẫu thuật thoát vị vết mổ như thế nào là tốt nhất?

- Chống nhiễm trùng sau mổ bằng kháng sinh dự phòng, kháng sinh điều trị tốt. Chế độ chăm sóc vết thương tốt, điều trị dinh dưỡng toàn thân tốt, điều trị các bệnh lý kèm theo tốt.

- Chống đau và chống căng cũng là phương pháp tốt giúp bệnh nhân thoải mái và vết mổ nhanh bình phục hơn.

- Điều trị giảm nhẹ những nguy cơ gây tăng áp ổ bụng như khó thở, khó đái, táo bón …

- Điều trị những bệnh lý toàn thân khác như tiểu đường, tăng huyết áp…

- Băng đai bụng tốt, giữ gìn thành bụng trong trạng thái không gắng sức trong khoảng thời gian 6-12 tháng.

Kết luận

Phẫu thuật tạo hình thành bụng là phẫu thuật căn bản – mà bất kỳ phẫu thuật viên tổng quát nào cũng cần phải biết. Sau bất kỳ ca phẫu thuật ổ bụng nào cũng đều cần phải có khâu cuối cùng tức là khâu tái tạo lại thành bụng, trong đó có khâu phúc mạc, khâu cân cơ, khép mỡ - khâu da. Ngoài ra, những kiến thức và kỹ năng chăm sóc vết mổ, chăm sóc sau phẫu thuật cũng cần được chú trọng đúng mức để hạn chế tối đa những biến chứng như Thoát Vị Thành Bụng.

Điều trị thoát vị thành bụng chỉ có cách duy nhất là phẫu thuật tạo hình thành bụng, bằng nội soi hay mổ mở, bằng tái tạo cân cơ đơn thuần hay ghép miếng lưới nhân tạo … Phẫu thuật chuẩn, chăm sóc tốt, tư vấn quản lý sức khỏe tốt để mạng lại hiệu quả điều trị cao nhất cho bệnh nhân. Giá trị không chỉ ở sức khỏe mà còn ở chất lượng sống và giá trị thẩm mỹ vòng bụng.

Những người có những vấn đề như trên hoặc nghi ngờ những vấn đề thoát vị vết mổ thì nên đi khám kiểm tra sức khỏe tại các trung tâm có khả năng phẫu thuật.